Klassieke tajine

Het eten is heerlijk. Hebben de hoofdgerechten (tajine en couscous in allerlei varianten) ons goed laten smaken! Het ras el hanoed kruid krijg je er vaak apart bij (ipv peper) en maakt het zo typisch Marokkaans. Naast water veel koffie en thee gedronken, en dan natuurlijk veel muntthee met flink wat scheppen suiker. Had wel af en toe een biertje gewild, maar ja..

De politie is je beste vriend in Marokko?

Ook erg veilig: geen moment in een situatie geweest waarin veiligheid een issue was. Geen rare onderzoekende blikken of vreemd gedrag. Enkel en alleen vriendschappelijkheid in dit gebied. Er wordt hard opgetreden tegen corruptie, met name bij de politie!

Verder heb ik gezien: heel veel wegverbeteringen (er wordt flink geïnvesteerd in dit gedeelte), veel nieuwe scholen en gele staatsschoolbusjes,

ook meisjes die naar school gaan, iets van een duurzaam besef waaronder de grootste zonnecentrale van de wereld, wat bordjes waar duurzaamheid wordt genoemd en een soort dun textielzakjes ipv plastic. De internetdichtheid en het mobiele bereik zijn relatief hoog: geïsoleerde dorpjes zijn voorzien van ontvangstations (straalzenders) bovenop de bergen. Relatief veel mensen hebben een mobiele telefoon. Lang niet altijd een smartphone, maar toch!

Tegen de top aan kwamen we Ismaïl tegen, een Berber die daar in zijn tent (!) woonde en o.a. dadels verkocht aan toeristen. Nou hadden we al dadels meegekregen uit het hotel, maar toe maar, nog een paar erbij dan maar.. Hij sprak redelijk Frans en woonde een paar honderd meter lager waar wat water en iets van een oase was met zijn vrouw en neven (zal wel heel gezellig zijn geweest, dachten we nog..). 

Ismail de Berber

Klim verder vervolgd met geweldige uitzichten. Bleven nog een tijdje rond de 1600m klungelen en bereikten de top. Daarna niet alleen bergafwaarts maar nog af en toe een lullig klimmetje. Hmm.. 


Rond koffietijd fietsten we tegen een Zwitser aan die al een paar maanden onderweg was en Afrika wilde doorkruizen.

Zwitserse fietsreiziger op doortocht in Afrika

Stonden even stil bij z’n bedoeninkje: het geheel incl fiets woog rond 70kg! Maar ja, als je ook touwen meeneemt om te kunnen klimmen (als rechtgeaard Zwitser) dan wordt t wel allemaal erg zwaar natuurlijk. Hebben wel de eerste lunch zonder publiek genuttigd! 

Laatste stuk naar Ouarzazate was pittig. Veel wegwerkzaamheden, klimmetjes en hitte. Blij dat we in hotel zijn na 75km en 1400hm. Konden hier weer een biertje krijgen! (Ze zijn hier van God los..)

Speciaal vroeg opgestaan maar mijn voor- én achterband waren lek. Kees nog vragen of ik onaardig tegen iemand was geweest van het hotel, maar nee, ze waren ècht lek (ondanks mijn nieuwe Schwalbes). Zat een scherp K-steentje in. Op pad.

Zelden zo’n ideale weg meegemaakt: vlak asfalt, kilometers licht dalend en zacht briesje in de rug. Beter wordt ’t niet. Aan het eind toch weer even venijnig klimmetje net voordat we in Tansikht aankwamen aan de Drâa (een vd grootste rivieren in het zuiden met weelderige begroeiing aan de oevers). Kopje koffie voordat we aan de klim zouden beginnen.

In Marokko is de politie je beste vriend (?)

Nieuwe weg (er worden heel veel nieuwe wegen aangelegd in Marokko) langs de rivier. Onderweg low fives aan kinderen uitdelend en vaak ‘bonjour, ca va?’ toegeroepen krijgend. Ook ‘un stylo?’ doet het goed.

Lunch onder palmboom, en kleine kindertjes konden hun nieuwsgierigheid niet bedwingen en gingen, toen we eenmaal zaten, vlakbij ons zitten. Maar steeds als een van ons opstond, stoven ze weg. Kon ze overtuigen even te blijven zitten voor de foto (met de handen voor de ogen, dat dan wel). Pa kwam er ook nog even bij en sprak wat Frans.

Daarna nog iemand (zijn buurman?) en nóg iemand (zijn neef?). Spulletjes na dankzegging opgepakt en in Agdz weer heerlijk onderkomen gevonden, gerund door Fransman die in Dakar was geboren, in Zwitserland de hotelschool had gedaan en deze Kasbah runt. Geluierd in de tuin, daar was voldoende tijd voor, en ’s avonds nog even naar het centrum van Agdz gegaan waar Kees werd gevraagd iets te schrijven voor iemand. Iets te schrijven? Voor wie dan? En wat? Maar Kees wist t ook allemaal niet.. Maar achter die man aangehobbeld, winkeltje ingegaan (oh ja!) en toen dicteerde de Marokkaan een stuk tekst in ’t Frans dat Kees in het NL moest opschrijven. De man kon namelijk alleen Arabisch schrijven. Het was voor iemand uit NL (een medewerker van Artsen zonder Grenzen) die hier met een groep mensen bij een huwelijksfeest zou zijn, en nou was dat feest 5 dagen verzet. Briefje geschreven; hij was er blij mee en ging t op de post doen, morgen. Toen kwam z’n neef de zilversmid z’n spulletjes aanprijzen met als klapstuk (sommigen zullen het als dieptepunt aanmerken) werden we uitgedost in oorspronkelijke oosterse woestijnkledij. Fotomomentje.

Eens zal dit tegen ons gebruikt kunnen worden.. Daarna liep ie voor ons uit naar een goed restaurant waar ze een echte tajine (kefta – met gehaktballetjes) serveerden. En het was idd erg lekker. Er werd weer voetbal gekeken. Morgen de klim naar Ouarzazate. Maar vroeg vertrekken anders moeten we in de hitte klimmen.

’s Morgens onszelf de woestijn uitgeworsteld. Na ca 5km kwam het verharde gedeelte. Al snel kwamen we in Tazarine waar markt was. Drukte van jewelste.

Ik had een kopje melkachtige cappuccino gedronken, gebracht door ober in Goodyear stofjas (zat zeker lekker). We hadden een broodje gescoord en een woestijn opgezocht.

We kwamen al vrij snel weer een kudde kamelen tegen (ja ja, dromedarissen zijn ook een soort kamelen) zonder drijver. Kleintjes bleven dicht tegen moeders aanstaan. 

Ze had een soort tuigje om dus echt wild zijn ze niet. Moeder knorde nog wat (maar die beesten knorren volgens mij altijd..). We waren allebei niet topfit en hadden last van de warmte (al ruim boven de 30, wat moet dat in juli en aug zijn..).

We kwamen gelukkig vrij vroeg in Kasbah Baha Baha aan in N’Kob. Het was een prachtig kasteel met een meter dikke muren. 

De luxe tuin met bedoeïenententen was bedekt met kleden en kussens, en daar lagen Kees en Jan. We hadden ’s avonds een tajine met kip verorberd in hotel en nog even naar downtown N’Kob gegaan waar we op een terras – we probeerden niet op te vallen – kopje muntthee hebben gedronken en even naar voetbalwedstrijd hebben gekeken, en dan vooral naar de mannen en jongens die gebiologeerd zaten te kijken. Echt alleen maar mannen op straat!

Ontbijt werd geserveerd op t zonovergoten dakterras.

Alnif uit naar verder naar het zuiden. Het is al redelijk warm: in t-shirtje op de fiets. 

Weer kraakhelder, zonovergoten en strakblauwe lucht. Licht briesje tegen. Jongetje onderweg wilde een handje geven (zie foto) en vroeg zowaar niet om een ‘stylo’. 

Verderop even thee gedronken bij fossielenverkopers die je hier veel tegenkomt. Allebei een trilobiet als aandenken gekocht. Jongens woonden werkelijk in the middle of nowhere, gingen nooit weg maar leken content.

Toen zagen we onze eerste kamelen! Een hele kudde, gedreven door een oud mannetje dat naar ons toe kwam lopen (wat komt ie doen? Wil ie wat? Geld? Nee hoor, gewoon een hand geven en ons iets goeds wensen). Geluncht onder accaciaboom (met van die dikke stekels) en door de droogte fietsend kwamen we bij een splitsing. 

Konden nu door de woestijn (korter, “4-wheel drive only” stond op het bordje) of over de weg.

De stoute woestijnschoenen maar aangetrokken en door de woestijn gegaan, wat geen onverdeeld succes was: 12 km stenen, mul zand en wasbordachtige bodem. Af en toe lopen. Maar we haalden het, Camp Serdrar (“Voor het echte woestijngevoel”) net onder Tazzarine, waar ook een groep Franse pensionado’s is neergestreken met hun campers (hebben ongetwijfeld de andere kant genomen..). Wij hebben ieder een lemen huisje / tentachtig onderkomen. Een gecreëerde oase maar heerlijk. Vanavond couscous gegeten en morgen naar N’Kob.

Camp Serdrar

Bedoeienentent als onderkomen

Ons hotel in M’Gouna

We laten M’Gouna achter ons terwijl langzaam de bebouwing dunner wordt. Bij een willekeurige epicerie maar even wat pindakaas gescoord want de smeerkaas hebben we wel even gezien (alhoewel ik nog een 2e verdieping in mijn La Vache qui Rit-doosje heb.. Die moet ook nog op). Zowaar, de verkoper bleek pindakaas te hebben en wel met nootjes! Uit India, maar een kniesoor die daar op let. 

De man bleek tussen 2000 en 2005 aan de UvA wiskunde te hebben gestudeerd! Nu gaf hij les op een schooltje in de buurt (naast het af en toe helpen van zijn vriend in ’t winkeltje). Kees zei nog: ‘rekenen kan ie wel’, want de pindakaaspotjes (2x) kostten EUR 5,- omgerekend! Maar we hadden het er dik voor over. Grappig toch, zo’n ontmoeting.

Verder richting Boumalne Dadès, een toeristisch stadje aan een vruchtbare rivier bekend van zijn dadels. Koffie bovenaan (stukje klimmen) gedronken met prachtig uitzicht over het rivierdal. 

Na Boumalne volgde een lange rechte weg door de woestijn, omringd door de Hoge Atlas met z’n besneeuwde toppen links en de Anti-Atlas rechts. Wind schuin tegen, maar licht bergafwaarts! Te doen. In Imiter geluncht met, natuurlijk, pindakaas en jochies die om ons heen cirkelden. 

Uitzicht over Boumalne

Ik bood ze een dropje aan, ze stonden ervoor in de rij. Echt vertrouwen deden ze het niet want niemand stak ‘m in zijn mond.

Twee vrouwen iets verderop schepten steeds hun rugzak vol met droge mest die ze iets verder op hun akkertje weer leegden. Tja, een eenvoudig leven.

Na lunch gingen we als de brandweer want het ging steeds licht bergaf richting Tinghir. Verbijsterd waren we bij aankomst in Tinghir door honderden lantaarnpalen maar verder niets te zien! (Dealtje met de lokale lantaarnpalenboer?). De jongens van ons hotel in Tinghir wisten te vertellen dat daar allemaal nieuwe woningen komen. Dan nóg zijn het volgens mij wel heel veel lantaarnpalen!

Ontbijtje met brood, Jam en koffie. Toen kwam er nog een lekker gekruid omeletje achteraan. 

Fietsenmakertje

Opgezadeld en nog even langs fietsenmakertje want m’n achterwiellager is niet meer je van het. Hij heeft er even wat vet bijgeperst. Bij afrekenen wilde hij niets hebben. Met wat Dh’s was hij toch blij. Mensen zijn o.h.a. zo ontzettend vriendelijk in Marokko. In bevolkt gebied ben je eigenlijk continue bezig met groeten, waarbij ze op afstand al beginnen te zwaaien en: ‘Bonjour! Ca va?’ roepen. Overal word je keu-rig bediend. 

Wat brood en 6 liter water gehaald. Op pad over de hoogvlakte: we zitten rond de 1000m. Prachtig woest landschap dat een beetje weg heeft van Monument Valley met de afgeknotte bergtoppen. Sterke wind in de rug (we moeten tzt nog terug ook..). Geluncht bij verlaten markt.

Een beetje een spookstadgevoel met klapperende zeilen op de daken en rammelende golfplaten door de harde wind. Lekker zitten, kopje koffie, broodje met smeerkaas (zal niet de laatste keer zijn), dropje als toetje. 

Doorgetrapt naar Kelaat M’Gouna. Voorstadjes zijn geweldig zo langs de rivier Oued M’Goun. En steeds weer die blije, vriendelijke mensen. Wat is dat leuk! Prachtig hotel gevonden na weer stukje terug te zijn gereden (had wat ‘waypoints’ in mn navigatie-app gezet). Eind vd middag rustig kopje muntthee gedronken aan t plein (na mislukte poging om Kees aan een leesbril te helpen).

Prachtig om dat allemaal te aanschouwen. Aan t plein ook maar gelijk brochettes gegeten met een soort rubberachtig vlees (aangenomen dat t vlees was..), patatjes en salade. Tegenover ons een oploopje: de lokale ziener vertelt verhalen (voorspellingen?) met slangenhuiden, olifantenwervels en andere mystieke snuisterijen voor zich uitgestald. Hij praat in een microfoon die hij onder z’n kin heeft gebonden. Heb filmpje gemaakt, maar hij stak z’n hand op: stop (maar met een lach op z’n gezicht). Bijzonder toch allemaal! Morgen lange rit naar Tinghir. Maar wat vroeger weg.

Weg naar Skoura is langs de N10 en vrij druk in ’t begin. Even in spiegeltje blijven kijken naar mogelijk onoplettende chauffeurs. Zijweg genomen richting Tidhrest waar we de grootste zonnecentrale vd wereld (geloof ik) even hebben bekeken. 

Daarna in klein dorpje Tafarghouste geluncht, gadegeslagen door een hele horde kinderen die ons ‘monsieur, l’argent!’ toeriepen. De oploop is aanzienlijk, maar na 10 min druipen ze weer af. Dorpje konden we bereiken door stukje door de rivier te waden en lijkt van eeuwen terug met roodlemen huisjes en zanderige steegjes met slapende honden. Lunch onder een palmboom met koffie, brood met smeerkaas, en minibanaantjes die we ter plekke bij de gelegenheidsgroenteboer konden kopen. 

Heerlijk! Toen op naar Skoura. Vonden een zijweggetje die weliswaar rustig was (geen verkeer) maar hobbelig waar je na verloop van tijd doodmoe van wordt. Prachtige tafereeltjes: lemen huisjes, Kasbah’s (of overblijfsels), 

vrouwen die op hun knieën de was doen in de rivier en een ondergronds irrigatiesysteem met hele diepe gaten (zie foto). Even opletten: meters diep! 

In Skoura gezocht naar hotel en overtuigende jongeman op mobilette had een onweerstaanbare deal: kamer met douche, diner en ontbijt voor 180 Dh. Hotel is een soort kasbah, gemaakt van rood leem. Authentieker wordt ’t niet. Kees wilde nog naar de kapper in Skoura. Held! Hotelbaas bracht ons (reed voorop met mobilette) en bleef er de hele knipbeurt bij zitten. Zeker niet druk. 

Knipbeurten in Marokko zijn niet anders dan in Nederland. En ik moet zeggen, Kees keurig geknipt en geschoren en weer netjes. 

Vanavond diner met linzensoep en een overheerlijke tajine gegeten. Kopje mierzoete thee als toetje. Hotelbaas kwam nog even wat babbelen, zo kom je weer wat te weten. Vroeg onder de wol (letterlijk). Morgen naar Kalaat M’Gouna.

Voorspoedige vlucht naar Marrakesh. Verbazingwekkend weinig locals in vliegtuig.

Fietsen uitpakken bij aankomst

Bij uitstappen dat heerlijke voorjaarsweer: licht briesje, 25 graden, zonnig (oké, zomerweer dan..). Fietsen en spullen snel gekregen en een uurtje geklust in de aankomsthal: uitpakken, trappers dr op, stuur recht, tiewraps eraf, omkleden, enz. 

Binnenplaatsje

Vervolgens naar downtown Marrakesh gefietst in kakofonie van geuren en kleuren richting campingaz-winkeltje die we – heel klein winkeltje -nota bene vonden. Prikblikjes gas gescoord, kunnen we koffie zetten. Toen hapje gegeten, de campingazman wist nog goed restaurant. Kees en ik maar achter m aangehobbeld (ws zijn neef of zo). Lekkere tajine gegeten op dakterras met prachtig uitzicht over Marrakesh. Binnenplaats vh restaurant betegeld met mooie mozaïeken.


De bus naar Ouarzazate was de volgende missie die ook al lukte. Na onduidelijk gedoe met kaartjes wel / niet voor fietsen die wel / niet meekonden, uiteindelijk de fietsen onderin laadruim gepropt. Chaos! Maar het lukte.. 

Busreis: 5 uur over de Hoge Atlas met prachtig uitzicht en sneeuw (pas is 2100m hoog). In Ouarzazate fietsen weer klaargemaakt en nu uitpuffen in hotel.

Morgen Skoura, een kleine 50km. Weinig klimmen, dus moet ook voor ons ongetrainde mannen makkie zijn.

Koeien bovenop